Miesiąc: marzec 2019

To pytanie, które zadaje sobie wielu rodziców. To pytanie, na które często i ja muszę odpowiadać. Postaram się dziś przybliżyć Państwu sytuacje, które mogą być niepokojące i mogą wymagać konsultacji logopedycznej. 

WIEK DZIECKA	MOWA I KOMUNIKACJA  Naszą czujność powinny wzbudzić w szczególności:
0-3 miesiące	– kłopoty ze ssaniem,  – brak głużenia u dziecka (dźwięki przypominające gruchanie),  – brak płaczu i krzyku do sygnalizowania swoich potrzeb;  – brak reakcji na głośne dźwięki,  – brak reakcji na nasz głos (gdy mówimy do dziecka), gdy dziecko nie cieszy się, nie uśmiecha;
4-6 miesięcy	–  trudności w żuciu i połykaniu,   –  niezdolność warg do całkowitego zamknięcia się,   – ograniczenia ruchu języka,   – nieustanne otwarcie ust i wysuwanie języka,   – brak lub słaba koordynacja ruchowa języka i warg,   – zbyt duża wrażliwość tylnej części języka i tylnej ściany gardła (łatwość dławienia się i występowania odruchu wymiotnego),   – brak gaworzenia (dziecko nie powtarza dźwięków sylab),  – nie odwraca głowy w kierunku źródła dźwięku i nie reaguje na zabawki, które wydają dźwięk,  –  zagadywane – nie reaguje, nie cieszy się;
7-12 miesięcy	– kiedy dziecko nie gaworzy intensywnie,  – nie używa dźwięków, by zwrócić na siebie uwagę,  – pytane: gdzie mama? gdzie tata? – nie wskazuje palcem,  – nie lubi uczestniczyć w prostych zabawach paluszkowych,  – nie próbuje naśladować naszych ruchów,  – zachęcane – nie wykonuje prostych poleceń,  – nie pojawiają się pierwsze wyrazy typu: mama, tata, baba;
12-24 miesiące	– nie stosuje wyrażeń dźwiękonaśladowczych,  – nie powtarza słów zasłyszanych z otoczenia,  – nie zaczyna łączyć dwóch wyrazów, np. mama daj, tata daj, nie chcę,  – nie wymawia samogłosek: a, u, i o, e, y oraz spółgłosek: m, b, p, t, n, ł, j, d,  – nie wskazuje przedmiotów codziennego użytku,  – nie interesuje się piosenkami, wierszykami;
2- 3 lata	– nie nazywa większości przedmiotów z otoczenia,  – nie wskazuje części ciała,  – nie podaje swojego imienia,  – nie wykonuje bardziej złożonych instrukcji, np. weź auto/lalę i chodź do mamy,  – nie wypowiada prostych zdań;
3-4 lata	– nie jest rozumiane przez otoczenie,   – nie buduje coraz dłuższych wypowiedzi,  – nie zadaje pytań (brak ciekawości poznawczej),  – nie odpowiada na proste pytania,   – nie mówi płynnie;
5-6 lat	– mowa jest niewyraźna i niepoprawna,  – dziecko nie wymawia poprawnie wszystkich głosek,  – niepoprawnie buduje zdania,  – nie potrafi opowiedzieć historyjki obrazkowej, opisać ilustracji,   – nie potrafi rozmawiać i trzymać się tematu,  – nie rozumie trudniejszych i bardziej złożonych instrukcji,  – nie określa stosunków przestrzennych;

 

Wadą wymowy, z której dziecko nie wyrośnie i którą należy korygować jest seplenienie (w przypadku dzieci najczęściej jest to seplenienie międzyzębowe). Polega ono na nieprawidłowym wymawianiu „s”, „z”, „c”, „dz„, na wsuwaniu języka pomiędzy zęby – podczas ich artykulacji. Niepokojące są także zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy, wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy, nadmierne ślinienie oraz nasilająca się niepłynność mowy. Konsultacji wymaga dziecko, które nawykowo mówi przez nos lub po ukończeniu 4 r.ż. zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne: „d” na „t” (np. zamiast domek mówi tomek); 

Rodzicu pamiętaj, że każde dziecko rozwija się indywidualnie. Powyższe to tylko wskazówki, podpowiedzi. Ale obserwuj swojego malucha i zaufaj swojej intuicji. Jeśli coś Cię zaniepokoi warto zgłosić się do specjalisty. Nigdy nie jest za wcześnie na wizytę u logopedy. Chodzi o zdrowe i świadome podejście do problemu. Jeśli cokolwiek Was martwi – pytajcie i szukajcie odpowiedzi. Zawsze możecie też napisać e-mail: kontakt@logopedalubin.com.pl 

Źródło:  

1. Cieszyńska, M.Korendo,Wczesna interwencja terapeutyczna, Wydawnictwo Edukacyjne Kraków, Kraków 2017; 
2. Emiluta–Rozyra, Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym, CMPPPMEN, Warszawa 1994; 

Plakat: Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka od 0 do 6 roku życia, autorzy: I. Michalak – Widera i K.Węsierska; 

1. Demel,Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2010;

„Piotruś” 

  To prosta gra karciana, w której uczestniczyć może od 2 do nawet 5 graczy. Talia do gry zawiera 25 kart: 12 par z obrazkami tego samego rodzaju w każdej parze oraz „czarnego Piotrusia”, który nie ma pary.  

Cel gry. 

Celem gry jest kompletowanie i wykładanie par w taki sposób, by nie pozostać z kartą bez pary. Przeważnie jest to karta z numerem 13. Ten, kto zostanie z nią na koniec gry – przegrywa rozgrywkę. Karty kompletujemy poprzez losowanie od przeciwnika. Gra karciana – „Piotruś” to wciągająca zabawa, w którą można grać w każdej wolnej chwili. 

Zalety i korzyści: 

• „Piotruś“ stymuluje  spostrzegawczość,  
• rozwija skojarzenia, 
• usprawnia koncentrację, 
• stymuluje świadomą kontrolę wzrokową, 
• kształtuje uwagę dowolną (uwaga dowolna jest celowa i podlega naszej kontroli), 
• uczy, co to jest para, uczy cyfr, 
• buduje społeczne wartości, rodzinne więzi,
• sprawia wielką frajdę i wyzwala nieopisane emocje,
• ma proste zasady, 
• często karty są z wizerunkami najbardziej popularnych postaci z bajek, kreskówek, komiksów i filmów – kochają je wszystkie dzieci, 
• ze względu na rozmiar można tę grę wszędzie nosić ze sobą (ostatnio grałam z synem w poczekalni do okulisty 😊 Wszystkie będące tam dzieci oderwały głowy od telefonów…); 
• jest tania – koszt około 5,00zł 

Wady: 

• brak 

Wpływ „Piotrusia” na umiejętności szkolne: 

Nauka cyfr 

 Przez zabawę może być całkiem fajnym początkiem przygody z matematyką. W początkowej fazie nauczania niezwykle trudno jest zainteresować dziecko cyferkami. Dla niego to abstrakcja – nic więcej. Cyfry stanowią zaś podstawę kształtowania wielu pojęć matematycznych. Warto więc rozpocząć naukę cyfr poprzez zabawę. Gra „Piotruś” jest do tego stworzona.   

Koncentracja uwagi 

Jak już pisałam wcześniej – koncentracja uwagi warunkuje osiąganie wyników w nauce. Dzieci, u których ta umiejętność jest dobrze rozwinięta potrafią skupić się na zadaniu, są uważne, wytrwałe, finalizują działania. Spostrzegawczość ma również istotne znaczenie, m.in. pomaga uczniom segregować elementy, rozpoznawać przedmioty, organizować pole spostrzeżeniowe, odczytywać znaczenie symboli.  

Funkcje wzrokowe  

Są niezbędne nie tylko do nauki czytania i pisania, ale także rysowania (m.in. prymitywne i ubogie w szczegóły rysunki, trudności w rozplanowaniu rysunku na kartce, nieprawidłowe proporcje elementów) i wypowiadania się (m.in. ubogi opis obrazka i zaobserwowanie małej ilości szczegółów, problemy z określeniem wzajemnego położenia przedmiotów, kłopoty z przyswojeniem pojęć w zakresie stosunków przestrzennych).  

Radość z zabawy 

Ponadto gra uczy dzieci czerpania radości ze wspólnej zabawy, daje wielką frajdę i wyzwala nieopisane emocje!!! Dlatego warto w nią grać!!! 

Ocena w skali 1-5: 

Ja – rodzic: ocena 5 

15-latek: ocena 4 

„Bardzo fajna gra.” 

11-latek: ocena 4,5 

„4,5 za to, że można się zdenerwować, gdy w Twojej talii od razu masz Piortusia…” 

dr Anna Ziółkowska 

www.logopedalubin.com.pl 

Gest wskazywania palcem – dlaczego jest taki ważny u dzieci?

Gest wskazywania palcem jest jednym z pierwszych i najważniejszych, jakie wykonuje mały człowiek. Ma istotne znaczenie w rozwoju poznawczym i społecznym. Powinien pojawić się spontanicznie pomiędzy 9 a 12 miesiącem życia dziecka. Jagoda Cieszyńska wskazuje, że ów gest jest oznaką gotowości do uczenia się mowy; to także rozpoczęcie kształtowania się pola wspólnej uwagi. Wskazując różne przedmioty palcem (wskazującym) nasz maluch przygotowuje się tak naprawdę do ich nazywania. Przekazuje nam również pierwsze komunikaty, np. daj mi to…, zobacz…, tu jest…. Dzięki temu gestowi dziecko intensywnie próbuje skomunikować się z otoczeniem. Brak gestu wskazywania palcem u dziecka, które ukończyło 12 miesięcy może być oznaką trudności rozwojowych.

W Terapeutis już od najwcześniejszych miesięcy życia stymulujemy dzieci do wskazywania palcem, np.:

– bawimy się z dziećmi w pokazywanie części ciała: tu miś ma oko, tu miś ma nos. Zachęcamy dziecko, by zrobiło to samo.

– nazywamy ulubioną zabawkę malucha, wskazując jednocześnie na nią palcem. Zachęcamy do tego dziecko (by nas naśladowało) – pytamy dziecko: Gdzie kaczka?

– czytamy dziecku książeczkę, a potem opisujemy ilustracje i poszczególne elementy wskazujemy palcem. Pytamy potem: Gdzie żaba? Gdy napotykamy na trudność, to układamy odpowiednio dłoń dziecka i wskazujemy obiekt jego palcem (pomagamy maluchowi wyodrębnić palec przytrzymując delikatnie pozostałe paluszki).

To samo można robić na spacerze, na placu zabaw, w ogródku i w domu 😊 Ważne jest, by pokazywanie przedmiotów przez dziecko odbywało się pod kontrolą wzroku.

Zachęcam do podobnych działań i zabaw ze swoim dzieckiem. Gest wskazywania palcem to kluczowa umiejętność, która musi pojawić się, aby rozwój dziecka (zwłaszcza w zakresie mowy) kształtował się harmonijnie.

dr Anna Ziółkowska

https://www.facebook.com/Terapeutis-dr-Anna-Zi%C3%B3%C5%82kowska-Logopeda-Lubin-2047489482011567/

Źródło: doświadczenia własne oraz J. Cieszyńska, M. Korendo, Wczesna interwencja terapeutyczna, Wydawnictwo Edukacyjne Kraków, Kraków 2017. https://nspt4kids.com/

Czas na obiad, a Twój maluch znowu nie chce jeść?
Poniżej kilka ważnych wskazówek, które ułatwią nakarmienie Twojego maluszka:
• Nie zaczynaj zbyt wcześniej wprowadzać pokarmów stałej konsystencji. Jeśli Twoje dziecko ma mniej niż 6 miesięcy, może być po prostu na to niegotowe. Przejście z pokarmów płynnych i papkowatych na grudkowate wymaga od dziecka sprawności w operowaniu kęsem, żuciu i połykaniu. Jeżeli przecenisz jego możliwości, może to prowadzić do niechęci związanej z jedzeniem.
• Pozwól dziecku bawić się jedzeniem. Wstrzymaj oddech i ze spokojem patrz na porcje, które co chwila lądują na ubranku dziecka i podłodze 😊Maluchy przede wszystkim poznają jedzenie przez dotyk, węch, a następnie smak. „Babranie się” w jedzeniu sprawi, że dziecko poczuje się w zawiązku z nim pewnie i komfortowo, a w dodatku zaspokoi swoją dziecięcą ciekawość i potrzebę eksploracji wszystkiego, co nowe.
• Najpierw dotykanie i wąchanie, później próbowanie. Gdy Twoje dziecko nie chce otworzyć buzi, spróbuj przyłożyć mu łyżeczkę na wysokości noska. Poznanie zapachu jedzenia jest pierwszym etapem przed jego spróbowaniem. Pobudzaj wszystkie zmysły dziecka, tak by jedzenie nie było dla niego czymś budzącym niepokój.
• Kiedy maluch spożywa coś po raz pierwszy, dozuj małe porcje. Mała próbka, która zbada dziecko, pozwoli mu na spokojne przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu, aby poznać nowy kształt, zapach i smak.
• Zachowaj sposób i pogodne nastawienie, nawet gdy sytuacja wydaje się trudna i powoduje u Ciebie stres. Dziecko wyczuwa Twoje emocje i reaguje podobnie. Uśmiechnięty rodzic to uśmiechnięte dziecko. Radość z jedzenia możecie przeżywać wspólnie.
• Rozpocznij przygotowania do jedzenia od eliminacji dystraktorów. Wyłącz radio, telewizję, schowaj telefon i zbędne zabawki. Usuń z zasięgu wzroku dziecka wszystko to, co może je rozpraszać podczas karmienia. Spraw, aby był to moment spokoju i pełnego skupienia na jedzeniu i wzajemnej relacji. Pozytywne nastawienie i radosne skojarzenia związane z karmieniem to już połowa sukcesu.
• Gdy Twoje dziecko osiągnie wiek 8-9 miesięcy, pozwól mu na odrobinę samodzielności. Wręcz mu łyżeczkę, podaj małą porcję zupki w miseczce i pozwól mu działać, karmiąc równocześnie. Zauważaj jego małe sukcesy i reaguj na nie pozytywnie. Z czasem będzie ich coraz więcej.
• Nauka przez naśladowanie to ważny krok w rozwoju dziecka. Celebrowanie rodzinnych posiłków i wspólne bycie przy stole rozwija gotowość do poznawania nowych pokarmów i daje radość z jedzenia. Dziecko zazwyczaj najpierw bacznie Cię poobserwuje, później samo spróbuje powtórzyć Twoją czynność. Ucieszy się, że robicie coś razem.
• Kiedy Twoje dziecko skończy rok, możesz nadal wspierać jego rozwój gotowości do jedzenia. Aby wszystko przebiegało sprawnie i by ułatwić dziecku i rodzicom karmienie, zaleca się przestrzeganie pewnych zasad. Stosowanie się do nich może okazać się dla Was pomocne.
Oto one:
 Utrzymuj regularne pory jedzenia, wprowadzaj tylko zaplanowane przekąski.
 Czas posiłku nie powinien być dłuższy niż 30 minut.
 Nie oferuj pomiędzy posiłkami niczego poza wodą.
 Staraj się, by atmosfera była jak najbardziej neutralna – bez presji.
 Poniżej krzesła umieść płachtę, zbierającą bałagan i resztki jedzenia. Pozwoli to utrzymać na wodzy Twoje nerwy, ale sprawi także, że sprzątanie po posiłku będzie szybkie i proste, a zaoszczędzony czas możesz poświęcić na inne czynności.
 Karm dziecko bez zabawek i telewizji, ewentualnie dopuszczalna jest zabawa z udziałem jedzenia.
 Zaproponuj różne ciekawe akcesoria do karmienia, zmieniaj je w trakcie posiłku, kiedy dziecko zaczyna się nudzić. Długie jedzenie dla rozpoczynającego chodzenie dziecka może być kojarzone z przymusem pozostawania w jednym miejscu.
 Nigdy nie podawaj jedzenia jako nagrody lub prezentu.
 Dozuj małe porcje. Zbyt duże mogą wywołać w dziecku frustrację.
 Najpierw podawaj pokarmy stałe, później napoje.
 Pozwól dziecku, o ile to możliwe, na samodzielne jedzenie.
 Posprzątaj jedzenie po 10-15 minutach od karmienia, dopiero gdy dziecko bawi się nim i w ogóle go nie je – nie wkłada do buzi.
 Zakończ posiłek, jeżeli dziecko rzuca jedzeniem i odpycha je ze złością.
 Powycieraj buzię i przebierz dziecko, jeżeli się ubrudziło – dopiero po zakończonym posiłku.

Wyrażam nadzieję, że powyższe informacje pomogą Tobie – Rodzicu, odpowiednio zareagować na napotkane problemy 😊

Zebrałam je i udostępniłam z ulotki informacyjnej za zgodą Koleżanki Neurologopedy – Pani Grażyny Korasiak z Centrum Ginekologii, Położnictwa i Neonatologii w Opolu.

dr Anna Ziółkowska
www.logopedalubin.com.pl