To pytanie, które zadaje sobie wielu rodziców. To pytanie, na które często i ja muszę odpowiadać. Postaram się dziś przybliżyć Państwu sytuacje, które mogą być niepokojące i mogą wymagać konsultacji logopedycznej.
| WIEK DZIECKA | MOWA I KOMUNIKACJA
Naszą czujność powinny wzbudzić w szczególności: |
| 0-3 miesiące | – kłopoty ze ssaniem,
– brak głużenia u dziecka (dźwięki przypominające gruchanie), – brak płaczu i krzyku do sygnalizowania swoich potrzeb; – brak reakcji na głośne dźwięki, – brak reakcji na nasz głos (gdy mówimy do dziecka), gdy dziecko nie cieszy się, nie uśmiecha; |
| 4-6 miesięcy | – trudności w żuciu i połykaniu,
– niezdolność warg do całkowitego zamknięcia się, – ograniczenia ruchu języka, – nieustanne otwarcie ust i wysuwanie języka, – brak lub słaba koordynacja ruchowa języka i warg, – zbyt duża wrażliwość tylnej części języka i tylnej ściany gardła (łatwość dławienia się i występowania odruchu wymiotnego), – brak gaworzenia (dziecko nie powtarza dźwięków sylab), – nie odwraca głowy w kierunku źródła dźwięku i nie reaguje na zabawki, które wydają dźwięk, – zagadywane – nie reaguje, nie cieszy się; |
| 7-12 miesięcy | – kiedy dziecko nie gaworzy intensywnie,
– nie używa dźwięków, by zwrócić na siebie uwagę, – pytane: gdzie mama? gdzie tata? – nie wskazuje palcem, – nie lubi uczestniczyć w prostych zabawach paluszkowych, – nie próbuje naśladować naszych ruchów, – zachęcane – nie wykonuje prostych poleceń, – nie pojawiają się pierwsze wyrazy typu: mama, tata, baba; |
| 12-24 miesiące | – nie stosuje wyrażeń dźwiękonaśladowczych,
– nie powtarza słów zasłyszanych z otoczenia, – nie zaczyna łączyć dwóch wyrazów, np. mama daj, tata daj, nie chcę, – nie wymawia samogłosek: a, u, i o, e, y oraz spółgłosek: m, b, p, t, n, ł, j, d, – nie wskazuje przedmiotów codziennego użytku, – nie interesuje się piosenkami, wierszykami; |
| 2- 3 lata | – nie nazywa większości przedmiotów z otoczenia,
– nie wskazuje części ciała, – nie podaje swojego imienia, – nie wykonuje bardziej złożonych instrukcji, np. weź auto/lalę i chodź do mamy, – nie wypowiada prostych zdań; |
| 3-4 lata | – nie jest rozumiane przez otoczenie,
– nie buduje coraz dłuższych wypowiedzi, – nie zadaje pytań (brak ciekawości poznawczej), – nie odpowiada na proste pytania, – nie mówi płynnie; |
| 5-6 lat | – mowa jest niewyraźna i niepoprawna,
– dziecko nie wymawia poprawnie wszystkich głosek, – niepoprawnie buduje zdania, – nie potrafi opowiedzieć historyjki obrazkowej, opisać ilustracji, – nie potrafi rozmawiać i trzymać się tematu, – nie rozumie trudniejszych i bardziej złożonych instrukcji, – nie określa stosunków przestrzennych; |
Wadą wymowy, z której dziecko nie wyrośnie i którą należy korygować jest seplenienie (w przypadku dzieci najczęściej jest to seplenienie międzyzębowe). Polega ono na nieprawidłowym wymawianiu „s”, „z”, „c”, „dz„, na wsuwaniu języka pomiędzy zęby – podczas ich artykulacji. Niepokojące są także zmiany anatomiczne w budowie narządów mowy, wątpliwości czy dziecko dobrze słyszy, nadmierne ślinienie oraz nasilająca się niepłynność mowy. Konsultacji wymaga dziecko, które nawykowo mówi przez nos lub po ukończeniu 4 r.ż. zamienia głoski dźwięczne na bezdźwięczne: „d” na „t” (np. zamiast domek mówi tomek);
Rodzicu pamiętaj, że każde dziecko rozwija się indywidualnie. Powyższe to tylko wskazówki, podpowiedzi. Ale obserwuj swojego malucha i zaufaj swojej intuicji. Jeśli coś Cię zaniepokoi warto zgłosić się do specjalisty. Nigdy nie jest za wcześnie na wizytę u logopedy. Chodzi o zdrowe i świadome podejście do problemu. Jeśli cokolwiek Was martwi – pytajcie i szukajcie odpowiedzi. Zawsze możecie też napisać e-mail: kontakt@logopedalubin.com.pl
Źródło:
- Cieszyńska, M.Korendo,Wczesna interwencja terapeutyczna, Wydawnictwo Edukacyjne Kraków, Kraków 2017;
- Emiluta–Rozyra, Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym, CMPPPMEN, Warszawa 1994;
Plakat: Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka od 0 do 6 roku życia, autorzy: I. Michalak – Widera i K.Węsierska;
- Demel,Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2010;
